Matukio ya hivi karibuni jijini Mbeya, Tanzania, yanayohusiana na kukamatwa kwa wanachama wa BAVICHA (tawi la vijana la chama cha upinzani CHADEMA) na wengine waliokuwa wakikusanyika kwa kile walichodai kuwa ni maandamano makubwa ya Siku ya Vijana Duniani, yameleta mkanganyiko miongoni mwa umma.
Baadhi ya vyombo vya habari vya kimataifa vimeelezea matukio haya bila kwanza kutafuta ufafanuzi kutoka kwa mamlaka za Tanzania, hali iliyosababisha taarifa zisizo sahihi kuenea.
Kulingana na Kifungu cha 20 cha Katiba ya Tanzania, na Sehemu za 11(4) na (5) za Sheria ya Vyama vya Siasa, watu wana haki ya kukusanyika na kutoa maoni yao, ikiwa ni pamoja na kufanya maandamano, kwa kutoa taarifa kwa mkuu wa polisi wa eneo husika. Mara taarifa hii itakapowasilishwa, chama cha kisiasa kinaweza kuendelea na maandamano isipokuwa kama amri nyingine itatolewa na mkuu wa polisi.
Sheria inahitaji kwamba raia yeyote au kundi linalopanga maandamano liwasilishe taarifa kwa maandiko kwa Mkuu wa Polisi husika angalau masaa 48 kabla ya tukio hilo, likielezea madhumuni ya maandamano.
Hadi sasa, hakuna ushahidi kwamba taarifa kama hiyo iliwasilishwa na BAVICHA au chama chochote kilichohusika kwa Kamanda wa Polisi wa Mkoa wa Mbeya. Ikiwa taarifa hiyo inapatikana, viongozi wa BAVICHA au CHADEMA wanapaswa kuiweka hadharani.
Zaidi ya hayo, Jambo la kushtusha inaelezwa kwamba baadhi ya waliokamatwa ni raia wa kigeni kutoka Malawi na Zambia. Watu hawa walipofika Tanzania walikuwa hawana uwezo wa kifedha, jambo linaloibua maswali makubwa kuhusu ni nani anayegharamia uwepo wao na kwa madhumuni gani. Ikiwa BAVICHA iliwakaribisha vijana wa kigeni kwa tukio la Siku ya Vijana, je barua za mwaliko zinazoelezea madhumuni yao nchini?
Jeshi la Polisi linatambua kuwa Viongozi wa BAVICHA, wakiwa na msukumo kutoka kwa maandamano ya vurugu yaliyoshuhudiwa nchini Kenya, Uganda yaliyoongozwa na vijana wa Gen Z wenye hasira, na wanapanga kutumia siku hii kuchochea ghasia na vurugu. Na kuwa mpango wao haukusudii kushiriki kwenye maandamano ya amani bali ni kuvuruga utulivu wa umma na kudhoofisha msingi wa demokrasia inayowawezesha kujieleza.
Kwa kulinda usalama wa Watanzania wote, jeshi la polisi halikuwa namna bali kuchukua hatua za tahadhari ili kuhakikisha mipango hiyo haifanyiki kinyume na sheria na taratibu za nchi. Serikali ya Rais Samia inatambua umuhimu wa demokrasia, lakini inatofautisha wazi kati ya maandamano ya amani na vitendo vinavyotishia amani na utulivu wa taifa.
Hatua hizi si ishara ya kupinga demokrasia, bali ni dalili ya kujali na kutekeleza jukumu la serikali la kuwalinda raia wake. Falsafa ya 4R za Rais Samia inalenga kuhimiza ustahimilivu na mabadiliko, hata katika nyakati za changamoto.
Uwepo wa raia wa kigeni katika hali kama hizi za kipekee unapaswa kuamsha tahadhari kwa mashirika ya usalama. Kwani Migogoro mingi ya ndani duniani imeongezeka kwa sababu ya wapiganaji kutoka mataifa mengine.
Ingawa Tanzania inakaribisha wageni, wanapaswa kuingia nchini kisheria na kwa madhumuni yaliyo wazi na yaliyotangazwa. Watanzania walioko nje wanatarajiwa kuheshimu sheria za nchi wanazoishi, na ni haki kuutarajia sawa kutoka kwa wageni nchini Tanzania.
Tunawaomba vyombo vya habari vya kimataifa na mashirika ya kigeni yanayoripoti kuhusu suala hili:
1. Washauri na viongozi wa CHADEMA kuhusu taratibu sahihi za kufanya maandamano nchini Tanzania na kuthibitisha kama taratibu hizi zilifuatwa.
2. Wafuate viwango vya uandishi wa habari kwa kutafuta ufafanuzi kutoka kwa mamlaka za Tanzania kabla ya kusambaza taarifa zinazoweza kudhoofisha amani na utulivu wa taifa.
Hatimaye, tunawahimiza Watanzania kutathmini kwa umakini taarifa zisizo rasmi na zinazopotoka. Tunawahimiza wananchi kuuliza viongozi wa CHADEMA kuhusu taratibu za maandamano na kutafuta ushahidi wa utekelezaji.
Ni muhimu kutathmini swali linalojitokeza: Kwa nini serikali hiyo hiyo inapinga mkutano wa Siku ya Vijana wa CHADEMA wakati ikiruhusu mkutano wa aina hiyo kutoka kwa chama cha upinzani ACT-Wazalendo, uliofanyika hivi karibuni Zanzibar?
Chini ya uongozi wa Rais Samia Suluhu Hassan, Tanzania imepiga hatua kubwa katika kuimarisha demokrasia na utulivu.
Kupitia falsafa yake ya 4R—Maridhiano, Ustahimilivu, Mabadiliko, na Ujenzi upya—Rais Samia amejenga mazingira thabiti ya amani, ambapo mazungumzo na michakato ya kidemokrasia vimepewa kipaumbele juu ya migogoro iliyokuwepo. Serikali ya Rais Samia imeonyesha kwa vitendo jinsi inavyojali na kuheshimu misingi ya demokrasia.
Hii imeonekana wazi kupitia kuruhusu maandamano ya amani nchini, ambapo wananchi wameweza kutoa maoni yao bila hofu. Hata BAVICHA, tawi la vijana la chama cha upinzani CHADEMA, lilimepata fursa ya kuandaa maandamano kwa uhuru, jambo ambalo linaashiria utawala wa haki na usawa.
Kabla ya Rais Samia Suluhu Hassan kuingia madarakani mwezi Machi 2021, hali ya kisiasa nchini Tanzania ilikuwa na changamoto nyingi, hasa kwa upinzani. Maandamano na mikutano ya hadhara ya upinzani yalikuwa yamepigwa marufuku na Jeshi la Polisi, hali iliyosababisha hofu na kutoaminiana kati ya serikali na vyama vya upinzani.
Hata hivyo, tangu Rais Samia aingie madarakani, kumekuwa na mabadiliko makubwa katika uhusiano wa serikali na upinzani, na hali ya kisiasa imeonyesha matumaini mapya. Katika mabadiliko ambayo wengi hawakuyatarajia, Jeshi la Polisi lilitoa kibali kwa CHADEMA, chama kikuu cha upinzani nchini, kufanya maandamano yao kwa amani.
Ambapo Polisi walionyesha ushirikiano wa hali ya juu nakuahidi kulinda usalama wa waandamanaji, ishara ya wazi ya uongozi wa Rais Samia unaotilia mkazo maridhiano na kujenga upya mahusiano ya kisiasa nchini.
Hata hivyo, Kwa kipindi kile Polisi hawakutoa tu vibali bali kwa masharti manne muhimu kwa CHADEMA ambayo yaliwapatia kibali cha kufanya maandamano hayo ili kuhakikisha yanafanyika kwa amani.
1) Kwanza, waandamanaji waliovywa kuhakikisha hawaleti uvunjifu wa amani au kuharibu mali za watu.
2) Pili, viongozi na wafuasi wa CHADEMA waliaswa kuepuka lugha za uchochezi na kejeli zinazoweza kuleta vurugu au kusababisha makosa ya jinai.
3) Tatu, waandamanaji walielekezwa kufuata njia zilizokubaliwa na kuheshimu muda uliopangwa ili kuepusha usumbufu barabarani.
4) Mwisho, Polisi walihimizwa kuwa maandamano hayo yafanyike kwa kuzingatia sheria na taratibu za nchi.
Joseph Mbilinyi, kipindi hicho akiwa mjumbe wa Kamati Kuu ya CHADEMA na mbunge wa zamani wa Mbeya Mjini, alipongeza uongozi wa Rais Samia kwa kuonesha utayari wa maridhiano kwa kuruhusu maandamano hayo.
Naye Mwenyekiti wa CHADEMA, Freeman Mbowe, alitoa shukrani zake kwa Jeshi la Polisi chini ya uongozi wa Rais Samia kwa ushirikiano wao wa kipekee, akiwahimiza Watanzania kushiriki kwenye maandamano hayo kwa amani.
Hatua zinazochukuliwa na serikali ni kwa ajili ya kulinda amani na kuhakikisha kuwa usalama wa wengi hauathiriwi na matendo ya wachache. Katika kipindi hiki nyeti, ni muhimu kutambua kwamba demokrasia haina maana ya kuvunja sheria.
Rais Samia Suluhu Hassan anaendelea kuongoza nchi kwa hekima, kuhakikisha kuwa Tanzania inaendelea kuwa mfano bora wa amani, demokrasia, na utulivu katika kanda hii.
